Vereffenaar nalatenschap?

Zoekt u een vereffenaar voor de nalatenschap? De advocaten van ons kantoor worden met regelmaat door de rechtbank benoemd tot vereffenaar. Ook krijgen we regelmatig de vraag van erfgenamen of wij bereid zijn een benoeming tot vereffenaar te aanvaarden. Vaak blijkt dan dat het voor erfgenamen niet helemaal duidelijk is wat een vereffenaar is en wat hij doet. Hieronder wordt daar op ingegaan.

Een nalatenschap dient te worden vereffend als deze door één of meer erfgenamen beneficiair is aanvaard. In beginsel zijn de erfgenamen gezamenlijk vereffenaar. Maar dat is niet altijd praktisch. Het kan dan verstandig zijn om een vereffenaar door de rechtbank te laten benoemen. Dat is het meest raadzaam bij negatieve nalatenschappen, bij criminele nalatenschappen, bij onbeheerde nalatenschappen en bij ruzie-nalatenschappen.

De rechtbank kan in beginsel iedereen tot vereffenaar benoemen. Maar in de meeste gevallen gaat toch wel de voorkeur uit naar een professional zoals een notaris of een advocaat. Het voordeel van de benoeming van een advocaat tot vereffenaar is dat een advocaat gemakkelijker kan besluiten tot het opstarten van een procedure namens de nalatenschap. Stel dat tijdens de vereffening blijkt dat er zonder rechtsgrond gelden zijn onttrokken aan het vermogen van de overledene, dan kan de advocaat-vereffenaar een procedure opstarten om die gelden terug te vorderen.

De rechtbank zal, voordat zij iemand tot vereffenaar benoemd, op voorhand willen weten of diegene ook bereid is de benoeming te aanvaarden. Bij sommige rechtbanken wil de griffier daarbij wel een helpende hand bieden door potentiële kandidaten te bellen. Bij andere rechtbanken dien je als verzoekende partij een bereidverklaring te overleggen.

Nadat een vereffenaar is benoemd, zal deze inventariseren wat er aan activa en passiva is en een zogenaamde boedelbeschrijving maken. Daarnaast zal de vereffenaar schuldeisers aanschrijven en openlijk oproepen om hun vorderingen ter verificatie bij hem in te dienen. Deze vorderingen worden vervolgens geverifieerd. De verificatielijst wordt ter griffie van de rechtbank neergelegd of ten kantore van de boedelnotaris. De vereffenaar gaat vervolgens goederen verkopen (te gelde maken) om daar de schulden mee te kunnen voldoen. Als de vereffenaar voldoende liquide middelen heeft of als er geen goederen meer te gelde gemaakt kunnen worden, zal hij een slotuitdelingslijst neerleggen ter griffie van de rechtbank of ten kantore van de boedelnotaris, vergezeld met een rekening en verantwoording over het door hem gevoerde beheer over de nalatenschap. Alvorens hij dat doet, zal hij de Kantonrechter vragen zijn salaris vast te stellen. De slotuitdelingslijst ligt één maand ter inzage, waarna deze verbindend wordt. Na het verbindend worden van de slotuitdelingslijst, zal de vereffenaar overgaan tot uitkering aan de schuldeisers. Als er na uitkering nog goederen over zijn, zullen deze aan de erfgenamen worden afgegeven.

Het proces zoals hiervoor beschreven betreft de formele vereffening van een nalatenschap. Een door de rechtbank benoemde vereffenaar dient de wettelijke regels en termijnen met betrekking tot dit proces in acht te nemen. Als de vereffenaar dat niet doet, riskeert hij aansprakelijkheid. Ook om die reden is het verstandig om een professional tot vereffenaar te laten benoemen.

Een vereffenaar zal in beginsel geen goederen te gelde maken indien dat niet nodig is voor de voldoening van de schulden van de nalatenschap. Niettemin kan goed beheer van een nalatenschap met zich meebrengen dat goederen toch te gelde worden gemaakt ondanks dat zulks niet nodig is voor de voldoening van schulden. Evenzo kan natuurlijk met instemming van de erfgenamen besloten worden om goederen te verkopen terwijl dat niet nodig is voor de vereffening. Het vereffeningsproces is allereerst een proces ter bescherming van de schuldeisers van de nalatenschap. Daarnaast is het een proces om de nalatenschap gereed te maken voor verdeling.

Een vereffenaar zal de nalatenschap ook niet verdelen. Natuurlijk kan de vereffenaar wel een aanzet geven tot de verdeling, maar de vereffenaar kan de verdeling zelf niet vaststellen. Het zijn de erfgenamen die tot overeenstemming over de verdeling moeten komen. Als dat niet lukt, dan zal bij de rechter de vaststelling van de verdeling gevorderd moeten worden. In de praktijk willen vereffenaars zich nog wel eens intensief bemoeien met de verdeling van de nalatenschap. De wet biedt daar geen grond voor. Praktisch kan het uiteraard wel handig zijn.

De vereffenaar wordt in beginsel betaald vanuit de nalatenschap. De Kantonrechter stelt aan het einde van het vereffeningsproces het salaris van de vereffenaar vast. Als de nalatenschap negatief blijkt te zijn, dan kan het zijn dat de vereffenaar zijn salaris niet betaald krijgt. Dit is ook veelal de reden dat het erg moeilijk is om iemand te vinden die bereid is een negatieve nalatenschap te vereffenen. Een oplossing is dan dat een erfgenaam zich garant stelt voor het salaris van de vereffenaar.