Het erfrecht

Diverse erfrechtelijke aspecten besproken

Erfenis verdelen

Verdelen is zowel een praktische als een juridische lastige aangelegenheid. Terwijl welwillende partijen snel een verdeling tot stand kunnen brengen, kan één onwelwillende partij – en wellicht om goede redenen – roet in het eten gooien en zorgen voor ellenlange procedures.. 

Informatie over de nalatenschap

Hoe kom je aan informatie over de nalatenschap? Hoe kom je te weten wie de erfgenamen zijn en wie mogen er beschikken over de nalatenschap? Daartoe zijn verschillende informatievoorzieningen bij wet geregeld.

Legitieme portie

Een ouder kan zijn kind onterven, maar dat wil niet zeggen dat het kind geen enkele aanspraak meer heeft op de nalatenschap. Een onterfd kind kan namelijk aanspraak maken op de legitieme portie.

Schenking of gift

Schenking is de overeenkomst om niet, die er toe strekt dat de ene partij (schenker) ten koste van het eigen vermogen de andere partij (begiftigde) verrijkt. Een schenking is juridisch gezien niet hetzelfde als een gift. Bij het begrip gift spelen de elementen ‘overeenkomst’ en ‘om niet’ geen rol. 

Erfenis verwerpen & aanvaarden

Zoals velen wel weten kan een erfgenaam een nalatenschap aanvaarden of verwerpen. Een aanvaarding kan zuiver gedaan worden en onder het voorrecht van boedelbeschrijving (beneficiaire aanvaarding).

Het versterferfrecht

Het versterferfrecht is van toepassing als er geen testament is. De wet bepaalt wie er in dat geval erven en onderscheidt daartoe vier groepen van personen.

Gerechtelijke vaststelling vaderschap

Als het vaderschap pas lange tijd na het overlijden van erflater wordt vastgesteld, kan het zijn dat de nalatenschap (deels) is verteerd door de andere erfgenamen. Er zal dan bekeken moet worden in hoeverre die erfgenamen aangesproken kunnen worden tot terugbetaling.

De wettelijke verdeling

De wettelijke verdeling is van toepassing als er geen testament is en erflater een echtgenoot en kinderen achterlaat. Maar wat houdt de wettelijke verdeling nu precies in? 

Het testament

Een testament kan op verschillende manieren worden gemaakt. In de meeste gevallen zal de notaris het testament hebben opgesteld, maar verplicht is dat niet. Zo kan bijvoorbeeld ook sprake zijn van een depot testament. Bij codicil kan beperkt over de nalatenschap worden beschikt.

Wilsrechten

De wet kent vier momenten waarop een kind een wilsrecht kan uitoefenen. Het uitoefenen van een wilsrecht houdt in dat de eigendom van een goed wordt overgedragen aan een kind.

Nalatenschap regelen

Je kunt erfgenaam zijn op grond van de wet en op grond van een testament. Of erflater een testament heeft gemaakt, kun je nagaan in het Centraal Testamentenregister. Een kind dat is onterfd, kan aanspraak maken op zijn legitieme portie.

Andere wettelijke rechten

Veel mensen zijn er mee bekend dat een onterfd kind aanspraak kan maken op de legitieme portie. Minder mensen zijn er mee bekend dat naast het recht van een kind op de legitieme portie er ook andere wettelijke rechten bestaan die met een testament niet opzij gezet kunnen worden.

Voortzetting van een onderneming

Als erflater bij leven een onderneming had, kan het zijn dat de echtgenoot van erflater of zijn kind(eren) de onderneming willen voortzetten. Niettemin kan dit voornemen van het kind of de echtgenoot worden doorkruist door de werking van het erfrecht.

Legaat, last en making

Een legaat is een vorderingsrecht dat erflater bij testament aan een of meer personen toekent. Dat vorderingsrecht kan betrekking hebben op goederen, maar ook op diensten. Een legaat komt ten laste van de gezamenlijke erfgenamen, tenzij erflater heeft bepaald dat de verplichting rust op een bepaalde erfgenaam of legataris.

De executeur

Als een executeur is benoemd, kunnen de erfgenamen niet zonder medewerking van de executeur over de goederen van de nalatenschap beschikken. De executeur vertegenwoordigt dus de erfgenamen.

Erfbelasting

De successiewetgeving kent twee belastingen, namelijk de erfbelasting en de schenkbelasting. Beide belastingen worden geheven op grond van aangifte.

Testamentair bewind

Het onder bewind gestelde vermogen vormt een afgescheiden vermogen. Schuldeisers van de rechthebbende kunnen daar over het algemeen dan ook geen verhaal op nemen.

Vereffening

Een nalatenschap moet in beginsel vereffend worden als er sprake is van beneficiaire aanvaarding door een of meer erfgenamen, maar ook wanneer door de rechtbank een vereffenaar is benoemd. De vereffening van een nalatenschap dient het belang van de schuldeisers en is te vergelijken met een faillissement.

Arend de Bakker

Opzoek naar juridisch advies?

Heeft u juridisch advies nodig op het het gebied van erfrecht? De advocaten van het kantoor verlenen onder meer juridische rechtsbijstand aan erfgenamen, executeurs, testamentair bewindvoerders, schuldeisers, legatarissen en legitimarissen.