Na het overlijden van een persoon moet diens nalatenschap worden afgewikkeld. Maar wanneer vindt na het overlijden de uitbetaling van de erfenis plaats? Dat is een vraag die juridisch gezien veel andere vragen oproept. Duidelijk zal namelijk moeten zijn of er een testament is, wie de erfgenamen zijn en of er iemand is benoemd tot executeur. En nog belangrijker is de vraag hoe de erfenis er uitziet. Zijn er schulden? Zijn er veel goederen? Daarnaast is het ook de vraag hoe de erfenis verdeeld wordt. Lees hier alles over uitbetaling erfenis na overlijden.
Het afwikkelen van een erfenis kan veel tijd kosten. Er zullen namelijk veel dingen uitgezocht moeten worden. Daarbij komt dat de administratie van veel mensen niet zo heel duidelijk is samengesteld. Vaak ontbreekt er ook een duidelijke administratie en dan zal bij diverse instanties informatie opgevraagd moeten worden. Bij de RDW kan dan bijvoorbeeld navraag gedaan worden over auto’s of andere voertuigen op naam van de overledene. Bij de belastingdienst zou navraag gedaan kunnen worden naar de samenstelling van het inkomen en vermogen van de overledene. En ook kan het nodige worden afgeleid uit de bankafschriften (die mogelijk ook eerst opgevraagd moeten worden). Maar met het opvragen van informatie is ook de nodige tijd gemoeid.
Na het overlijden zal de uitbetaling van de erfenis dan ook niet snel plaatsvinden. De erfenis moet ook gereed worden gemaakt voor verdeling. Als er geen executeur is benoemd, dan zullen de erfgenamen dat zelf in gezamenlijk overleg moeten doen. Het kan dan handig zijn om aan één persoon een boedelvolmacht te verlenen, zodat die persoon de afwikkeling van de erfenis ter hand kan nemen. Als er sprake is van een negatieve nalatenschap, dan zal daar melding van gedaan moeten worden aan de kantonrechter. Deze kan dan aanwijzingen geven over de verdere afwikkeling. In sommige gevallen zal een vereffenaar benoemd kunnen worden door de rechter die de afwikkeling van de nalatenschap ter hand neemt.
Alvorens tot uitbetaling van de erfenis gekomen kan worden, zullen ook de fiscale verplichtingen afgerond moeten zijn. Vaak dient er nog een laatste aangifte Inkomstenbelasting te worden gedaan (met een zogenaamd F-biljet), alsook zal zonodig aangifte erfbelasting gedaan moeten worden. Veelal wordt eerst tot verdere afwikkeling van de erfenis overgegaan nadat alle verschuldigde belastingen zijn betaald.
Als de nalatenschap voor verdeling gereed is gemaakt, dan zullen de erfgenamen overeenstemming moeten bereiken over de verdeling daarvan. Als dat niet lukt, dan kan de rechter worden gevraagd om de verdeling vast te stellen. Eerst nadat er overeenstemming bestaat over de verdeling van de erfenis of de rechter de verdeling heeft vastgesteld, kan de erfenis worden uitbetaald. Het hoeft overigens niet zo te zijn dat een erfenis altijd in geld wordt uitbetaald. Er kunnen ook goederen worden toebedeeld aan een erfgenaam. In de praktijk worden inboedelgoederen en eenvoudige andere roerende zaak vaak al in het beginstadium van de afwikkeling van de erfenis verdeeld. Juridisch is er dan sprake van een partiële verdeling. Daar behoeft geen bezwaar tegen te bestaan, zolang de nalatenschap niet negatief is. In sommige gevallen is het ook mogelijk om een voorschot op de erfenis uit te keren.
Voor legaten geldt dat deze in principe tijdens de afwikkeling van de nalatenschap uitbetaald kunnen worden (de gelegateerde goederen kunnen ook tijdens de afwikkeling van de erfenis worden afgegeven). Soms staan er in het testament termijnen waarbinnen de legaten afgegeven moeten worden. Het betreffen dan doorgaans ‘aansporingstermijnen’. Overschrijding van zo’n termijn heeft lang niet altijd tot gevolg dat het legaat dan komt te vervallen. Als de nalatenschap echter vereffend moet worden, dan kan dat tot gevolg hebben dat legaten niet direct uitbetaald of afgegeven kunnen worden. Een legataris zal in dat geval moeten wachten totdat duidelijk is of alle schulden van de nalatenschap betaald kunnen worden.
Voor de legitieme portie geldt dat deze opeisbaar is vanaf 6 maanden na het overlijden. Maar ook dan geldt dat wel duidelijk zal moeten zijn hoe hoog de aanspraak is en of andere schulden in de weg staan aan uitbetaling van de legitieme portie.