Behoort de factuur van de notaris tot de vereffeningskosten

Veel erfgenamen vinden het lastig om zelf een nalatenschap af te wikkelen. Bijvoorbeeld als het gaat om vereffeningskosten. Al snel kiest men er dan voor om een professional (notaris, advocaat erfrecht of erfrechtjurist) daarvoor in te schakelen. Maar is het dan handig om die professional een boedelvolmacht te verlenen of is het beter om die professional tot vereffenaar te laten benoemen?

Als de erfgenaam de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard en niet wil opdraaien voor de kosten van de professional, dan doet hij er beter aan om professional tot vereffenaar te laten benoemen. In dit artikel wordt uitgelegd waarom dat zo is. 

Voor een goed begrip wordt eerst op het volgende gewezen. Als een erfgenaam de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard, dan is hij verplicht de nalatenschap te vereffenen met inachtneming van de wettelijke bepalingen die daarvoor gelden, zulks behoudens een paar uitzonderingen. In principe is de erfgenaam dan zelf vereffenaar (tezamen met eventuele mede-erfgenamen). In dit artikel wordt dan ook in dat geval gesproken over de ‘erfgenaam-vereffenaar’.

Als een erfgenaam-vereffenaar een nalatenschap vereffent, dan mag hij in beginsel de daarmee gemoeide kosten ten laste van de nalatenschap brengen. Dit zijn dan de zogenaamde vereffeningskosten. In de ‘Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter’ is een overzicht opgenomen van hetgeen onder vereffeningskosten wordt begrepen. Opgenomen is dan dat de kosten van de notaris, voor zover deze kosten betrekking hebben op het door de erfgenaam-vereffenaar gevraagde advies ter zake de vereffening van de nalatenschap, behoren tot de vereffeningskosten, maar niet de kosten van de werkzaamheden uitgevoerd door de notaris als boedelgevolmachtigde van de erfgenaam-vereffenaar. Daarvoor bestaat namelijk geen wettelijke grondslag.  

Met andere woorden: als de erfgenaam-vereffenaar de feitelijke vereffeningswerkzaamheden door een notaris laten verrichten, dan komen de daarmee gemoeide kosten voor rekening van die erfgenaam en niet ten laste van de nalatenschap. Dus het aanschrijven van schuldeisers, het opzeggen abonnementen, het te gelde maken van effectenrekeningen en het verkopen van roerende en onroerende zaken, zal de erfgenaam-vereffenaar dus in beginsel zelf moeten doen. 

Let wel: de notaris sluit met de erfgenaam-vereffenaar een overeenkomst van opdracht. Als de notaris dus zijn kosten niet ten laste mag brengen van de nalatenschap, dan zal hij deze in rekening brengen bij de erfgenaam op grond van die overeenkomst van opdracht. 

In een uitspraak van de kantonrechter van de rechtbank Limburg d.d. 29 januari 2020 wordt dit nog eens met zoveel woorden bevestigd. Wat was er aan de hand? De notaris had voor de erfgenaam-vereffenaar op grond van een uitgebreide boedelvolmacht de schuldeisers aangeschreven, de woning met inboedel verkocht en met de verkoopopbrengst de hypotheekschuld afgelost en enkele andere feitelijke vereffeningswerkzaamheden verricht. De notaris bracht daarvoor een bedrag van € 25.937,11 inclusief btw in rekening bij de nalatenschap. De kantonrechter was het daar niet mee eens. Deze vond het bedrag niet alleen in geen enkele verhouding staan met de verrichte werkzaamheden, de kantonrechter oordeelde ook dat slechts € 8.657,84 inclusief btw ten laste van de nalatenschap gebracht mocht worden. Het overige actief diende verdeeld te worden onder de overige schuldeisers van de nalatenschap. 

Dit oordeel van de kantonrechter is in lijn met de ‘Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter’ en eerdere jurisprudentie. Op grond van de overeenkomst van opdracht zal de erfgenaam-vereffenaar het verschil van € 17.279,27 uit eigen zak aan de notaris moeten voldoen. 

Hoe voorkom je nu dat jezelf moet opdraaien voor de kosten van de notaris of van een andere professional? Er zijn dan twee opties. De eerste is dat je de vereffening zelf ter hand neemt. Maar toegegeven, dat zal in veel gevallen niet wenselijk zijn. De erfrechtelijke problematiek is toch vaak erg lastig en complex. Bovendien kan het maken van fouten persoonlijke aansprakelijkheid tot gevolg hebben. De tweede optie is dan dat je de professional tot vereffenaar laat benoemen. 

Een door de rechtbank benoemde vereffenaar mag namelijk wel al zijn werkzaamheden ten laste brengen van de nalatenschap. Hij zal bij de uitvoering van zijn werkzaamheden natuurlijk wel binnen het door de wetgever aan hem toebedachte takenpakket moeten blijven. Mocht dit niet het geval blijken te zijn, dan komt dat voor rekening en risico van de professionele vereffenaar zelf. Hij zal zijn eventuele ‘tekort’ niet op grond van een overeenkomst van opdracht kunnen verhalen op een erfgenaam (tenzij hij met de erfgenaam anders is overeengekomen).

Nu is het wel zo dat het laten benoemen van een professioneel vereffenaar ook geld kost. Hiervoor heb je namelijk een advocaat nodig die het verzoek indient bij de rechtbank. En die advocaat sluit met de erfgenaam-vereffenaar een overeenkomst van opdracht. Het laten indienen van zo’n verzoek tot benoeming van een vereffenaar behoeft echter niet veel geld te kosten. Bovendien kunnen de gemaakte kosten in veel gevallen worden geclaimd bij de professioneel vereffenaar die deze ten laste brengt van de nalatenschap. 

Meer weten? Neem contact met ons op!